PM Kisan 20th Installment: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज वाराणसी, उत्तर प्रदेश येथून पंतप्रधान किसान सन्मान निधी पीएम-किसान योजनेचा 20 वा हप्ता जारी केला. यामुळे देशभरातील 9.7 कोटी शेतकऱ्यांच्या खात्यात प्रत्येकी 2,000 रुपये, म्हणजेच एकूण 20,500 कोटी रुपये थेट हस्तांतरित झाले. 2019 मध्ये सुरू झालेल्या या योजनेने आतापर्यंत 3.69 लाख कोटी रुपये शेतकऱ्यांना दिले आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक स्थैर्य वाढले आहे.
पंतप्रधान किसान सन्मान निधी ही शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक आधार देणारी केंद्र सरकारची प्रमुख योजना आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये तीन समान हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी 2,000 रुपये) थेट त्यांच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केले जातात. हे हस्तांतरण डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) पद्धतीने होते, ज्यामुळे मध्यस्थांचा हस्तक्षेप पूर्णपणे थांबला आहे. आजच्या 20 व्या हप्त्याच्या वितरणाने ही योजना शेतकऱ्यांसाठी ‘किसान उत्सव’ बनली आहे.
हप्त्यांचे वितरण कसे होते?
पीएम-किसान योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना वर्षातून तीन हप्ते मिळतात:
- पहिला हप्ता: एप्रिल ते जुलै
- दुसरा हप्ता: ऑगस्ट ते नोव्हेंबर
- तिसरा हप्ता: डिसेंबर ते मार्च
यापूर्वी 19 वा हप्ता 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी बिहारमधील भागलपूर येथून जारी झाला होता, ज्यामुळे 9.8 कोटी शेतकऱ्यांना 22,000 कोटी रुपये मिळाले. 20 वा हप्ता नियोजित वेळेनुसार जून 2025 मध्ये अपेक्षित होता, परंतु पंतप्रधानांच्या परदेश दौऱ्यामुळे (2 ते 9 जुलै) तो 2 ऑगस्ट रोजी जारी झाला.
योजनेची वैशिष्ट्ये
2019 मध्ये सुरू झालेली ही योजना जगातील सर्वात मोठ्या डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर योजनांपैकी एक आहे. यामुळे 11 कोटींहून अधिक शेतकऱ्यांना लाभ मिळाला आहे. प्रत्येक पात्र शेतकरी कुटुंबाला दर चार महिन्यांनी 2,000 रुपये मिळतात, जे शेतीच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि आर्थिक स्थैर्य मिळवण्यासाठी उपयुक्त ठरतात. योजनेच्या पारदर्शकतेसाठी आधार-लिंक्ड पेमेंट आणि ई-केवायसी बंधनकारक आहे.
पात्रता आणि आवश्यकता
20 व्या हप्त्याचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील गोष्टी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- शेतकऱ्याने भारतीय नागरिक असणे आणि शेतीयोग्य जमीन असणे.
- आधार क्रमांक बँक खात्याशी जोडलेला असावा.
- ई-केवायसी पूर्ण केलेली असावी (OTP-आधारित, बायोमेट्रिक किंवा चेहरा प्रमाणीकरणाद्वारे).
- जमिनीच्या नोंदी (लँड सीडिंग) अद्ययावत असाव्यात.
संस्थात्मक जमीनधारक, आयकर भरणारे, सरकारी कर्मचारी, निवृत्तीवेतनधारक (मासिक पेन्शन 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त), आणि व्यावसायिक (जसे डॉक्टर, वकील, इंजिनीअर) या योजनेसाठी अपात्र आहेत.
नोंदणी आणि तक्रारींसाठी मार्ग
- नोंदणी: जर तुम्ही योजनेत नोंदणीकृत नसाल, तर स्थानिक कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC), तलाठी, महसूल अधिकारी किंवा राज्य सरकारच्या नोडल अधिकाऱ्यांमार्फत नोंदणी करा.
- तक्रारींसाठी: अधिकृत वेबसाइट pmkisan.gov.in वर ‘फार्मर कॉर्नर’ मधील हेल्प डेस्कवर जा. येथे आधार क्रमांक, बँक खाते क्रमांक किंवा मोबाईल नंबर टाकून तुमच्या खात्याचा तपशील तपासा. क्वेरी फॉर्मद्वारे पेमेंट, आधार किंवा इतर समस्यांचे निराकरण करा.
- हेल्पलाइन: तक्रारींसाठी 155261 किंवा 011-24300606 वर संपर्क साधा.
शेतकऱ्यांसाठी टिप: ई-केवायसी आणि आधार लिंकिंग त्वरित पूर्ण करा, अन्यथा हप्त्याचा लाभ मिळणार नाही. pmkisan.gov.in वर ‘Beneficiary Status’ तपासून तुमच्या पेमेंटचा तपशील पाहा.
काय आहे विशेष?
पंतप्रधानांनी वाराणसी येथे आयोजित कार्यक्रमात 20 व्या हप्त्यासोबत 2,200 कोटी रुपयांच्या 52 विकास प्रकल्पांचे उद्घाटन आणि पायाभरणी केली. यात वाराणसी-भदोही रस्त्याचे रुंदीकरण, हरदत्तपूर येथील रेल्वे उड्डाणपूल आणि स्मार्ट डिस्ट्रिब्यूशन प्रकल्पाअंतर्गत 880 कोटींची कामे समाविष्ट आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांसह स्थानिक समुदायालाही फायदा होईल.
