FIDE Women’s World Cup: नागपूरची 19 वर्षीय बुद्धिबळपटू दिव्या देशमुखने जॉर्जियाच्या बटुमी येथे FIDE महिला वर्ल्ड कप 2025 जिंकून इतिहास रचला. तिने अंतिम सामन्यात भारताच्या दिग्गज खेळाडू कोनेरू हंपीचा टायब्रेकरमध्ये पराभव करून हा किताब पटकावला आणि भारताची चौथी महिला ग्रँडमास्टर बनण्याचा मान मिळवला. दबावाखाली शांत राहण्याच्या आणि निर्णायक क्षणी यश मिळवण्याच्या तिच्या क्षमतेमुळे तिची तुलना क्रिकेटचा ‘कूल कॅप्टन’ महेंद्रसिंग धोनीशी केली जात आहे. ती भारताची पहिली महिला वर्ल्ड कप विजेती ठरली.
दिव्याने टायब्रेकरच्या दुसऱ्या रॅपिड गेममध्ये हंपीच्या चुका, विशेषतः d5 वरील प्यादे आणि Rxf4 ची चूक, यांचा फायदा घेत विजय मिळवला. पहिल्या रॅपिड गेममध्ये ड्रॉ झाला होता, परंतु दुसऱ्या गेममध्ये तिने अचूक एंडगेम खेळून हंपीला पराभव स्वीकारण्यास भाग पाडले. “मी एकही नॉर्म नसताना स्पर्धेत आले होते. मला वाटले, कदाचित एक नॉर्म मिळेल. पण आता मी ग्रँडमास्टर आ ठी मारली.
2020 मध्ये तिने ऑलिम्पियाडमध्ये सुवर्णपदक, 2022 मध्ये भारतीय बुद्धिबळ चॅम्पियनशिप, 2023 मध्ये आशियाई बुद्धिबळ चॅम्पियनशिप, आणि 2024 मध्ये बुडापेस्ट येथे बुद्धिबळ ऑलिम्पियाडमध्ये बोर्ड 3 वर 9.5/11 गुण मिळवून सुवर्णपदक जिंकले. सप्टेंबर 2024 मध्ये ती वर्ल्ड U20 गर्ल्स चॅम्पियन बनली. यंदा जून 2025 मध्ये लंडन येथे वर्ल्ड रॅपिड अँड ब्लिट्झ टीम चॅम्पियनशिपमध्ये तिने अव्वल खेळाडू हौ यिफानला 74 चालींनंतर पराभूत केले.
FIDE नियमांनुसार, महिला वर्ल्ड कप विजेत्याला थेट ग्रँडमास्टर किताब मिळतो, ज्यामुळे तिला तीन GM नॉर्म्स आणि 2500 रेटिंगची गरज भासली नाही. या विजयाने तिला 2026 च्या कँडिडेट्स टूर्नामेंटमध्ये स्थान मिळाले, जिथे ती हंपी आणि माजी वर्ल्ड चॅम्पियन टॅन झॉन्गी यांच्यासोबत खेळेल. “हा विजय माझ्यासाठी खूप महत्त्वाचा आहे, पण मी अजून बरेच काही साध्य करू इच्छिते,” असे तिने सांगितले.
दिव्याची ही यशोगाथा भारताच्या नव्या बुद्धिबळ क्रांतीचे प्रतीक आहे. डी. गुकेश यांच्यासारख्या पुरुष खेळाडूंनंतर आता ती भारताच्या महिला बुद्धिबळात आघाडीवर आहे. तिच्या प्रशिक्षकांचा विश्वास आहे की ती लवकरच महिला वर्ल्ड चॅम्पियन बनू शकते. अवघ्या 19 व्या वर्षी, दिव्या देशमुखचे सर्वात मोठे विजय अजून बाकी आहेत, आणि ती भारताच्या बुद्धिबळ विश्वात नवा इतिहास घडवत आहे.
