Buldhana Soybean Crop Damage: बुलढाणा जिल्ह्यात गेल्या काही दिवसांपासून सुरू असलेल्या सततच्या पावसाने सोयाबीन पिकाला मोठा फटका बसला आहे. मागील दोन-तीन दिवसांपासून पावसाने काहीशी उघडीप दिली असली तरी, त्यापूर्वीच्या मुसळधार पावसामुळे शेतकऱ्यांची चिंता वाढली आहे. चिखली , मेहकर आणि मलकापूर तालुक्यांमध्ये सोयाबीनची पिके पिवळी पडू लागली असून, काही ठिकाणी पाने गळण्याची आणि मुळे कुजण्याची भीती शेतकरी व्यक्त करत आहेत.
सततच्या ढगाळ वातावरणामुळे आणि सूर्यप्रकाशाच्या अभावामुळे पिकांची वाढ खुंटली आहे. जमिनीत साचलेल्या पाण्यामुळे मुळांना ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी होत आहे, ज्यामुळे पिके कमकुवत होत आहेत. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, ही परिस्थिती पिकांसाठी धोकादायक ठरू शकते. हवामान खात्याने विदर्भात 4 ऑगस्टपर्यंत येलो अलर्ट जारी केला आहे, ज्यामुळे आणखी पावसाची शक्यता आहे. यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये शेती चिबडण्याची भीती वाढली आहे.
सततच्या पावसामुळे जमिनीत ओलावा वाढला आहे, ज्यामुळे सोयाबीनच्या मुळांना अन्नद्रव्ये शोषण्यात अडचण येत आहे. यामुळे पाने पिवळी पडणे, वाढ थांबणे आणि काही ठिकाणी मुळे कुजण्यासारख्या समस्या उद्भवत आहेत.चिखली आणि मेहकर तालुक्यांमध्ये काही शेतकऱ्यांनी पानगळीची तक्रार नोंदवली आहे. याशिवाय, खोडमाशी आणि चक्रीभुंगा यांसारख्या किडींचा प्रादुर्भावही वाढत आहे, ज्यामुळे उत्पादनात 30 ते 60% घट होण्याची भीती आहे.
कृषी तज्ज्ञांनी शेतकऱ्यांना काही उपाय सुचवले आहेत:
- पाण्याचा निचरा: शेतात साचलेले अतिरिक्त पाणी बाहेर काढण्यासाठी नाल्यांची व्यवस्था करावी, जेणेकरून जमीन वापसा राहील.
- जैविक द्रव्यांचा वापर: रासायनिक खतांऐवजी जैविक द्रव्यांचा वापर करावा, ज्यामुळे मातीची सुपीकता वाढेल.
- सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची फवारणी: फेरस चीलेटेड (1 ग्रॅम/लिटर), झिंक चीलेटेड (1 ग्रॅम/लिटर) आणि मॅग्नेशियम सल्फेट (5 ग्रॅम/लिटर) पाण्यात मिसळून 8 दिवसांच्या अंतराने दोनदा फवारणी करावी.
- किडींचे व्यवस्थापन: खोडमाशी आणि चक्रीभुंग्यांवर नियंत्रणासाठी पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी थायमेथोक्साम + लाम्ब्डा-सायहॅलोथ्रिन (8 मिली/10 लिटर) फवारणी करावी.
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना तज्ज्ञांचा सल्ला घेऊन फवारणीचे नियोजन करण्याचे आवाहन केले आहे. पिवळ्या मोझॅक रोगाचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी प्रभावित झाडे नष्ट करण्याचा सल्लाही देण्यात आला आहे.
जिल्ह्यात जुलै महिन्यात चांगला पाऊस झाला, परंतु ऑगस्टच्या सुरुवातीला सततच्या पावसाने पिकांना नुकसान पोहोचवले. ढगफुटीसदृश पावसाने काही मंडलांना झोडपले, तर सलग तीन-चार दिवसांच्या झडीमुळे सूर्यप्रकाश मिळाला नाही. यामुळे सोयाबीनसह कापूस आणि भातपिकांनाही फटका बसला आहे. हवामान खात्याच्या येलो अलर्टमुळे शेतकऱ्यांमध्ये पुढील काही दिवसांत पिकांचे नुकसान वाढण्याची भीती आहे.
बुलढाणा जिल्ह्यात सोयाबीन हे प्रमुख नगदी पीक आहे, ज्याचा पेरा सुमारे 3.59 लाख हेक्टरवर आहे. गेल्या काही वर्षांपासून सोयाबीनचे बाजारभाव हमीभावापेक्षा (MSP) कमी राहिले आहेत. ऑगस्ट 2025 मध्ये बुलढाणा मंडीतील सरासरी भाव 4,000 ते 4,500 रुपये प्रति क्विंटल होते, जे शेतकऱ्यांच्या अपेक्षेपेक्षा कमी आहे. सततच्या नुकसानीमुळे शेतकऱ्यांनी साठवलेला माल विक्रीस काढला आहे, परंतु भाववाढीची शक्यता कमी आहे. यामुळे शेतकऱ्यांवर आर्थिक ताण वाढला आहे.
