Uttarkashi Cloudburst: उत्तराखंडच्या उत्तरकाशी जिल्ह्यातील धाराली गावात ५ ऑगस्ट २०२५ रोजी दुपारी १:४५ वाजता झालेल्या ढगफुटीमुळे प्रचंड नुकसान झाले आहे. खीर गंगा नदीच्या खोऱ्यात झालेल्या या ढगफुटीमुळे अचानक आलेल्या पुराने गावातील घरे, हॉटेल्स आणि दुकाने वाहून गेली आहेत. आतापर्यंत ४ जणांचा मृत्यू झाल्याची पुष्टी झाली असून, ५० हून अधिक लोक बेपत्ता आहेत, यामध्ये ८ ते १० भारतीय लष्कराचे जवानही सामील आहेत. भारतीय लष्कर, एनडीआरएफ, एसडीआरएफ आणि आयटीबीपीच्या पथकांनी युद्धपातळीवर बचावकार्य सुरू केले आहे. धाराली गावातील थरारक दृश्यांचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाला असून, यामुळे देशभरात हळहळ व्यक्त होत आहे.
धारालीतील विध्वंस
उत्तरकाशी जिल्ह्यातील धाराली गाव, गंगोत्री धामाच्या मार्गावर असलेले एक महत्त्वाचे पर्यटनस्थळ आहे. हर्षिलपासून ४ किलोमीटर अंतरावर आणि समुद्रसपाटीपासून ८,६०० फूट उंचीवर वसलेल्या या गावात ढगफुटीमुळे खीर गंगा नदीला पूर आला. यामुळे गावातील ४०-५० घरे, २०-२५ हॉटेल्स आणि होमस्टे वाहून गेल्याची माहिती स्थानिकांनी दिली आहे. प्रचंड वेगाने आलेल्या पाण्याने बाजारपेठ आणि रस्ते उद्ध्वस्त केले, तर अनेक लोक ढिगाऱ्याखाली अडकल्याची भीती आहे. गावकऱ्यांनी सांगितले की, “पाण्याचा लोंढा इतक्या वेगाने आला की, लोकांना सावरण्याची संधीच मिळाली नाही.”
बचावकार्य आणि प्रशासनाची पावले
घटनेनंतर तातडीने बचावकार्याला सुरुवात झाली. भारतीय लष्कराच्या इबेक्स ब्रिगेडने १५० जवानांसह धाराली गावात बचावकार्य सुरू केले. आतापर्यंत ७०-८० लोकांना सुरक्षित ठिकाणी हलवण्यात आले आहे, तर जखमींना हर्षिल येथील लष्करी रुग्णालयात उपचारासाठी दाखल करण्यात आले आहे. एनडीआरएफच्या तीन पथकांमध्ये प्रत्येकी ३५ जणांचा समावेश असून, ते भटवाडी आणि ऋषिकेशहून घटनास्थळी पोहोचले आहेत. एसडीआरएफचे कमांडर अरपण यदुवंशी यांनी सांगितले की, “रात्री उशिरापर्यंत किंवा पहाटेपर्यंत आणखी पथके घटनास्थळी पोहोचतील.”
उत्तरकाशीचे जिल्हाधिकारी प्रशांत आर्य यांनी सांगितले की, “हर्षिल येथील हेलिपॅड आणि लष्करी तळालाही नुकसान झाले आहे. रस्ते बंद असल्याने बचावकार्याला अडथळे येत आहेत.” हवामान खराब असल्याने हेलिकॉप्टरचा वापरही शक्य होत नाही. भारतीय हवामान विभागाने (IMD) उत्तरकाशी, हरिद्वार, नैनीताल आणि इतर सात जिल्ह्यांसाठी ६ ते ९ ऑगस्टपर्यंत प्रचंड पावसाचा रेड आणि ऑरेंज अलर्ट जारी केला आहे. यामुळे सर्व शाळा आणि अंगणवाड्या बंद ठेवण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत.
केंद्र आणि राज्य सरकारची मदत
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा आणि संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंग यांनी मुख्यमंत्री पुष्कर सिंह धामी यांच्याशी संपर्क साधून परिस्थितीचा आढावा घेतला. केंद्र सरकारने सर्वतोपरी मदत देण्याचे आश्वासन दिले आहे. मुख्यमंत्री धामी यांनी आंध्र प्रदेश दौरा अर्धवट सोडून देहरादूनला परत येऊन आपत्कालीन ऑपरेशन सेंटरमधून परिस्थितीवर लक्ष ठेवले आहे. त्यांनी सांगितले, “या दुर्घटनेमुळे झालेले नुकसान अत्यंत दुखद आहे. आम्ही युद्धपातळीवर बचाव आणि मदतकार्य करत आहोत.”
लष्कराच्या जवानांचा समावेश
हर्षिल येथील लष्करी तळावर दुसऱ्या ढगफुटीचा तडाखा बसला असून, ८ ते १० जवान बेपत्ता असल्याची माहिती लष्कराने दिली आहे. लष्कराचे १४ राजरायफल युनिट आणि आयटीबीपीचे जवान बचावकार्यात सक्रिय आहेत. “आम्ही आमच्या नागरिकांसाठी आणि जवानांसाठी पूर्ण ताकदीने कार्यरत आहोत,” असे लष्कराच्या प्रवक्त्याने सांगितले.
नागरिकांसाठी आवाहन
उत्तरकाशी प्रशासनाने नदीकाठच्या गावांमधील रहिवाशांना सुरक्षित ठिकाणी हलवण्याचे निर्देश दिले आहेत. आपत्कालीन परिस्थितीसाठी उत्तरकाशी जिल्हा आपत्कालीन केंद्राने खालील हेल्पलाइन क्रमांक जारी केले आहेत: ०१३७४-२२२१२६, ०१३७४-२२२७२२, ९४५६५५६४३१. नागरिकांना नदीपासून सुरक्षित अंतर राखण्याचे आणि अनावश्यक प्रवास टाळण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. हवामान विभागाने १० ऑगस्टपर्यंत सतर्क राहण्याचा सल्ला दिला आहे.
