NSDL IPO Opens Tomorrow: भारतातील पहिली आणि सर्वात मोठी डिपॉझिटरी, नॅशनल सिक्युरिटीज डिपॉझिटरी लिमिटेड (NSDL), उद्या 30 जुलै 2025 रोजी आपला ₹4011.60 कोटींचा प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरिंग (IPO) खुला करत आहे. हा IPO 1 ऑगस्ट 2025 पर्यंत खुला राहील, आणि शेअर्स 6 ऑगस्ट 2025 रोजी BSE आणि NSE वर लिस्ट होण्याची शक्यता आहे. हा वर्षातील तिसरा सर्वात मोठा IPO आहे, जो HDB फायनान्शियल (25 जून) आणि हेक्सावेअर टेक्नॉलॉजीज (12 फेब्रुवारी) नंतर येत आहे. हा IPO पूर्णपणे ऑफर फॉर सेल (OFS) आहे, ज्यामध्ये IDBI बँक, NSE, SBI, HDFC बँक, SUUTI, आणि HSBC यांसारखे शेअरहोल्डर्स आपले हिस्से विकत आहेत. गुंतवणूकदारांसाठी हा IPO आकर्षक आहे की नाही? चला, पाच महत्त्वाचे तपशील आणि तज्ज्ञांचे मत जाणून घेऊया.
1. IPO चे तपशील आणि किंमत
NSDL IPO मध्ये 5,01,45,001 इक्विटी शेअर्सचा OFS समाविष्ट आहे, ज्याची किंमत ₹760 ते ₹800 प्रति शेअर आहे. किरकोळ गुंतवणूकदारांसाठी किमान 1 लॉट (18 शेअर्स) साठी ₹14,400 ची गुंतवणूक आवश्यक आहे. स्मॉल नॉन-इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर्स (sNII) साठी किमान 14 लॉट्स (252 शेअर्स, ₹2,01,600) आणि बिग नॉन-इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर्स (bNII) साठी किमान 70 लॉट्स (1260 शेअर्स, ₹10,08,000) आवश्यक आहेत. IPO चा 50% हिस्सा क्वालिफाइड इन्स्टिट्यूशनल बायर्स (QIB), 15% नॉन-इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर्स (NII), आणि 35% किरकोळ गुंतवणूकदारांसाठी राखीव आहे. याशिवाय, 85,000 शेअर्स कर्मचारी राखीव श्रेणीसाठी असून, कर्मचाऱ्यांना प्रति शेअर ₹76 सवलत मिळेल. ICICI सिक्युरिटीज, ॲक्सिस कॅपिटल, HSBC, IDBI कॅपिटल, मोतीलाल ओसवाल, आणि SBI कॅपिटल मार्केट्स हे बुक रनिंग लीड मॅनेजर्स आहेत, तर MUFG इंटाइम इंडिया (लिंक इंटाइम) रजिस्ट्रार आहे.
2. ग्रे मार्केट प्रीमियम (GMP)
29 जुलै 2025 रोजी, NSDL IPO चा ग्रे मार्केट प्रीमियम (GMP) ₹150 आहे, ज्यामुळे लिस्टिंगवेळी सुमारे 18.75% नफ्याची शक्यता आहे. ₹800 च्या वरच्या किंमत बँडवर, लिस्टिंग किंमत ₹950 पर्यंत जाऊ शकते. तथापि, GMP अनधिकृत आहे आणि बाजारातील परिस्थितीनुसार बदलू शकतो. गुंतवणूकदारांनी GMP वर पूर्णपणे अवलंबून न राहता कंपनीच्या मूलभूत बाबी तपासाव्यात.
3. NSDL ची आर्थिक कामगिरी
NSDL ने FY25 मध्ये मजबूत आर्थिक कामगिरी नोंदवली आहे. कंपनीचा एकूण महसूल FY23 मध्ये ₹1021.99 कोटींवरून FY24 मध्ये ₹1365.71 कोटी आणि FY25 मध्ये ₹1535.18 कोटींवर पोहोचला, म्हणजेच 12.41% वाढ. निव्वळ नफा FY23 मध्ये ₹234.81 कोटींवरून FY25 मध्ये ₹343.12 कोटींवर (24.57% वाढ) पोहोचला. FY25 मध्ये EBITDA ₹971.23 कोटी (32% मार्जिन) होता, जो FY24 मध्ये ₹865.44 कोटी होता. रिटर्न ऑन नेट वर्थ (RoNW) 17.11% आहे. ही आकडेवारी कंपनीच्या स्थिर उत्पन्न मॉडेल आणि बाजारातील मजबूत स्थान दर्शवते.
4. शेअरहोल्डर्सचे हिस्सा विक्रीचे कारण
हा IPO पूर्णपणे OFS आहे, म्हणजेच कंपनीला यातून कोणताही निधी मिळणार नाही. सर्व निधी विक्रेता शेअरहोल्डर्सना मिळेल, ज्यात IDBI बँक (2.22 कोटी शेअर्स), NSE (1.80 कोटी शेअर्स), SBI (40 लाख शेअर्स), HDFC बँक (20 लाख शेअर्स), युनियन बँक ऑफ इंडिया (5 लाख शेअर्स), SUUTI (8.18% हिस्सा), आणि HSBC (5% हिस्सा) यांचा समावेश आहे. सेबीच्या नियमानुसार, कोणत्याही शेअरहोल्डरचा डिपॉझिटरीमधील हिस्सा 15% पेक्षा जास्त असू शकत नाही. सध्या IDBI बँक (26.1%) आणि NSE (24%) यांचा हिस्सा या मर्यादेपेक्षा जास्त आहे, त्यामुळे ते हिस्सा कमी करत आहेत. SBI ने ₹2 प्रति शेअरने खरेदी केलेले शेअर्स आता ₹800 पर्यंत विकले जाणार आहेत, ज्यामुळे 399 पटींहून अधिक नफा मिळेल. IDBI बँकेची ₹10.44 कोटींची गुंतवणूक आता ₹4176 कोटींवर पोहोचली आहे.
5. गुंतवणूक करावी की टाळावी?
NSDL ही भारतातील पहिली डिपॉझिटरी आहे, जी डिमॅट खात्यांद्वारे सिक्युरिटीजचे इलेक्ट्रॉनिक हस्तांतरण आणि साठवणूक करते. FY25 मध्ये कंपनीकडे 3.94 कोटी डिमॅट खाती होती, जी 99% पेक्षा जास्त भारतीय पिन कोड्स आणि 194 देशांमध्ये पसरली आहेत. कंपनी ब्लॉकचेन-आधारित सुरक्षा, ई-व्होटिंग, आणि कॉन्सॉलिडेटेड खाते स्टेटमेंट्ससारख्या सेवा देते. तथापि, काही जोखीम घटक आहेत: सेबीच्या नियामक दबावामुळे शुल्क कमी होऊ शकते, CDSL (15.29 कोटी डिमॅट खाती) सोबत तीव्र स्पर्धा आहे, आणि उत्पन्नाचा 50% पेक्षा जास्त हिस्सा डिपॉझिटरी सेवांवर अवलंबून आहे. सायबरसुरक्षा आणि बाजारातील चढ-उतार हेही जोखीम घटक आहेत. ₹800 च्या वरच्या किंमत बँडवर, कंपनीचे P/E गुणोत्तर 46.6x आहे, जे CDSL (P/E 70x) पेक्षा कमी आहे. आनंद राठी आणि मोतीलाल ओसवाल यांनी IPO ला “सबस्क्राइब” रेटिंग दिले आहे, कारण कंपनीची मजबूत आर्थिक कामगिरी, बाजारातील अग्रणी स्थान, आणि दीर्घकालीन संभावना यामुळे हा IPO आकर्षक आहे. किरकोळ गुंतवणूकदारांनी जोखीम आणि दीर्घकालीन फायद्यांचा विचार करावा.
निष्कर्ष
NSDL IPO हा भारतातील आघाडीच्या डिपॉझिटरीमध्ये गुंतवणूक करण्याची दुर्मिळ संधी आहे. 18.75% अपेक्षित लिस्टिंग नफा आणि मजबूत आर्थिक कामगिरी यामुळे हा IPO आकर्षक आहे. तथापि, हा पूर्णपणे OFS असल्याने कंपनीला निधी मिळणार नाही, आणि नियामक व स्पर्धात्मक जोखीम लक्षात घ्यावी लागतील. गुंतवणूकदारांनी sebi.gov.in वर DRHP तपासावे आणि गुंतवणूक करण्यापूर्वी आर्थिक सल्लागारांचा सल्ला घ्यावा.
