भारतातून अमेरिकेत स्मार्टफोन निर्यात: प्रत्येक तिसरा फोन आता ‘मेड इन इंडिया’, ॲपलची मोठी भूमिका

Smartphone Export to America: भारत स्मार्टफोन निर्मितीच्या क्षेत्रात झपाट्याने प्रगती करत आहे आणि आता अमेरिकेच्या स्मार्टफोन आयातीत प्रत्येक तिसरा फोन ‘मेड इन इंडिया’ आहे. युनायटेड स्टेट्स इंटरनॅशनल ट्रेड कमिशन (USITC) च्या ताज्या आकडेवारीनुसार, 2025 च्या पहिल्या पाच महिन्यांत (जानेवारी ते मे) भारतातून अमेरिकेत 21.3 दशलक्ष स्मार्टफोन्स निर्यात झाले, जी मागील वर्षाच्या तुलनेत तिपटीने वाढ आहे. या निर्यातीचे मूल्य 9.35 अब्ज डॉलर आहे, जे 2024 च्या संपूर्ण वर्षातील 7 अब्ज डॉलरच्या तुलनेत 182 टक्के अधिक आहे. या वाढीचे नेतृत्व प्रामुख्याने ॲपलने केले आहे, ज्याने भारतात आपली आयफोन उत्पादन क्षमता लक्षणीयरीत्या वाढवली आहे.

ॲपलचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी टिम कूक यांनी मे 2025 मध्ये नमूद केले होते की, एप्रिल-जून तिमाहीत अमेरिकेत विकल्या जाणाऱ्या आयफोन्सपैकी मोठा वाटा भारतात निर्मित आहे. सध्या ॲपलच्या जागतिक आयफोन उत्पादन क्षमतेच्या सुमारे 20 टक्के भारतात आहे. भारत सरकारच्या प्रॉडक्शन लिंक्ड इन्सेंटिव्ह (PLI) योजनेमुळे आंतरराष्ट्रीय ब्रँड्सना भारतात उत्पादन युनिट्स उभारण्यास प्रोत्साहन मिळाले आहे, ज्यामुळे भारत स्मार्टफोन निर्मितीचे नवे केंद्र बनत आहे आणि चीनच्या पारंपरिक वर्चस्वाला आव्हान देत आहे.

1 ऑगस्टपासून UPI चे नवे नियम: बॅलन्स तपासणी, ऑटोपे आणि ट्रान्झॅक्शनवर होणार परिणाम

चीनमधून अमेरिकेत स्मार्टफोन निर्यातीत घट झाली आहे. जानेवारी ते मे 2025 दरम्यान चीनने 29.4 दशलक्ष स्मार्टफोन्स निर्यात केले, जे मागील वर्षाच्या तुलनेत 27 टक्क्यांनी कमी आहे आणि याची किंमत सुमारे 10 अब्ज डॉलर आहे. यामुळे अमेरिकेच्या स्मार्टफोन आयातीतील चीनचा वाटा 82 टक्क्यांवरून 49 टक्क्यांवर घसरला आहे, तर भारताचा वाटा 11 टक्क्यांवरून 33 टक्क्यांवर वाढला आहे. व्हिएतनामने 8.3 दशलक्ष युनिट्ससह 14 टक्के वाटा मिळवला आहे, आणि तो तिसऱ्या क्रमांकावर आहे.

अभिमानास्पद..! वळतीच्या संतोष खरातने ८व्या ओपन इंटरनॅशनल टूर्नामेंटमध्ये रौप्यपदक पटकावले!

या यशानंतरही भारतासमोर काही आव्हाने आहेत. ॲपलच्या 2023 च्या पुरवठादार यादीत 157 पुरवठादार चीनमध्ये होते, तर भारतात केवळ 14 होते. 2025 मध्ये भारतातील पुरवठादारांची संख्या 70 वर पोहोचली आहे, जे पुरवठा साखळीच्या विस्ताराचे द्योतक आहे. भारत सरकारच्या ‘मेक इन इंडिया’ आणि PLI योजनांमुळे स्मार्टफोन निर्मितीला चालना मिळाली आहे. केंद्रीय इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान राज्यमंत्री जितिन प्रसाद यांनी नमूद केले की, 2014-15 मध्ये भारतात फक्त 2 मोबाइल उत्पादन युनिट्स होत्या, त्या 2024-25 मध्ये 300 वर पोहोचल्या आहेत. मोबाइल फोन उत्पादन 28 पटीने वाढून 5.45 लाख कोटी रुपये झाले आहे, तर निर्यात 127 पटीने वाढून 2 लाख कोटी रुपये झाली आहे. ॲपलच्या कॉन्ट्रॅक्ट मॅन्युफॅक्चरर फॉक्सकॉनने मे 2025 मध्ये तामिळनाडूमधील युझान टेक्नॉलॉजीज (इंडिया) प्रायव्हेट लिमिटेडमध्ये 1.49 अब्ज डॉलरची गुंतवणूक जाहीर केली, ज्यामुळे भारतातील आयफोन उत्पादनाला आणखी बळकटी मिळेल.